Class 10 Bodo MIL Notes रावखान्थि | SEBA Class 10 Bodo MIL

Class 10 Bodo MIL Notes रावखान्थि Class 10 Bodo Mil Question Answer in Bodo to each Chapter is provided in the list of SCERT, NCERT, SEBA खनसाइ बिदां Bodo Medium Class 10 Bodo MIL खनसाइ बिदां Chapter 18 Question Answer दिए गए हैं ताकि आप आसानी से विभिन्न अध्यायों के माध्यम से खोज कर सकें और जरूरतों का चयन कर सकें Class 10 Bodo Mil रावखान्थि Question Answer. 10 Bodo MIL Questions Answer. SEBA Bodo Medium Class 10 MIL Notes रावखान्थि Notes covers all the exercise questions in NCERT, SCERT.

Join us Now

Class 10 Bodo MIL रावखान्थि

Class 10 Bodo MIL Notes रावखान्थि बोडो मीडियम कक्षा 10 खनसाइ बिदां रावखान्थि Question Answer | Rabkhanthi | इस पोस्ट में हम आपको ये समझा ने कि कोशिश की है की Solution of Class 10 Bodo Mil रावखान्थि Question Answer. अगर आप एक सात्र या शिक्षाक हो बोडो मीडियम की, तो आपके लिए ये Class 10 Bodo MIL Question Answer बोहत लाभदायक हो सकता है। Class 10 Bodo Mil Solution, Class 10 Bodo MIL Notes मे आप अपना ध्यान लगाके पढ़ कर इस Question Answer of Class 10 Bodo Mil Chapter 18, Question Answer For Bodo Mil Class 10 में अछि Mark ला सकते हो अपनी आनेवाली परीक्षा में।

रावखान्थि

Rabkhanthi

1. आथोन माखौ बुङो? आथोन सोलायनायनि मोनथाम नेम लिर। 

फिन : जाय सोदोबजों जो-जोला आरो हौवा हिनजाव सिनायनो हायो बेखौनो आथोन बुंनाय जायो।

आथोन सोलायनायनि नेम–

(1) गुबुन गुबुन सोदोब बाहायनानै – जो आरो जोला आथोननि थाखाय गुबुन गुबुन सोदोब बाहायनानै बर’ रावाव आथोन सोलायनाय जायो।

जैरै- जोला आथोनजो आथोन
आदाबाजै
हौवाहिनजाव
आबौआबै बायदि बायदि

2. बिमुंनि सिगां एबा उनाव जो-जोला फोरमायग्रा गुबुन गुबुन सोदोब बाहायनानै : बर’ रावाव मानसि-द्रमसि जिल जुनार आरो दाउमा-दाउसानि थाखाय आलादा आलादायै जोला आरो जो फोरमायनाय सोदोब दंखायो। 

जैर–

फिसौला ——— फिसौजो

सैमा बांग्रा ——— सैमा बांग्रि

दाउजोला ——— दाउजो बायदि बायदि

(3) उन दाजाबदा फज ‘नानै : बर’ रावाव आथोन सोलायनायाव मानसि दुमसिनि बिथिङाव मोननैसो उन दाजाबदा फज ‘नानै आथोन सोलायनाय जायो।

जेरै – जोला  आथोन –– जो आथोन

खानाखानि
बेंगाबेंगि
हायथाहायथु बायदि बायदि

सोंथि : मुंस्लाइजों बेखेवफा दाजाबनायखौ सेथि, नैथि, थामथि सुबुंसाइयावबो फोरमाय।

फिन :

1 सेथि सुबुंसाइ– ‘आं’

बेखेवफासे सानराइबां सानराइ
बेखेवगासेआंजों
बेखेवगानैआंखौजोंखौ
बेखेवगाथामआंजोंजोंजों
बेखेवगाब्रैआंनोजोंनो
बेखेवगाबाआंनिफ्रायजोंनिफ्राय
बेखेवगाद’आंनि, आंहाजोंनि, जोहा
बेखेवगास्निआंनावजोंनाव

2. नैथि सुबुंसाइ – ‘नों’

बेखेवफासे सानराइबां सानराइ
बेखेवगासेनोंनोंसोर
बेखेवगानैनोंखौनोंसोरखौ
बेखेवगाथामनोंजोंनोंसोरजों
बेखेवगाब्रैनोंनोनोंसोरनो
बेखेवगाबानोंनिफ्रायनोंसोरनिफ्रय
बेखेवगाद’नोंनि, नोंहानोंसोरनि, नोंसोरहा
बेखेवगास्निनोंनावनोंसोरनाव

3. थामथि सुबुंसाइ– ‘बि’

बेखेवफासे सानराइबां सानराइ
बेखेवगासेबि, बियो बिसोरबिसोरो
बेखेवगानैबिखौबिसोरखौ
बेखेवगाथामबिजोंबिसोरजों
बेखेवगाब्रैबिनोबिसोरनो
बेखेवगाबाबिनिफ्रायबिसोरनिफ्राय
बेखेवगाद’बिनि, बिहाबिसोरनि, बिसोरहा
बेखेवगास्निबिनावबिसोरनाव

हांखो सिनायथि, रिंसार, सोदोबमा, थाइजा, बिदिन्था, सानराइ

आगुनि आनजादाव फैनाय सोंथिफोर

हांखो सिनायथि आरो रिंसार :

मानसिया खुगाजों माखासे रिंसारफोर दिहुनो। खुगाजों दिहुननाय बे रिंसारफोरखौ लिरनाय महर होनो खायसे सिन एबा नेरसोनफोर बाहायो बे सिन एबा नेरसोनफोरखौनो हांखो होननानै बुङो। बेनिखायनो हांखोआ जादों खुगाजों दिहननाय रिंसारफोरनि मेगनजों नुनाय महर, एबा लिरनाय महर। बेखायनो बुंनो हायो राव लिरनो थाखाय जाय सिनखौ बाहायनाय जायो, बेनो हांखो।

लिरनाय महर मोननाय रिंसार थामहिनबा हांखोफोरा गासैबो रावावनो समानै बाहायजाजोबा। मोनसे रावाव बबेबा मोनसे हांखोआ बाहायजायोब्ला गुबुन मोनसे रावाव बेयो बाहायजाया। बेंखायनो गासैबो हांखोआनो गासैबो रावनि रिंसार नंजुबा। जाय लिरनाय महर मोननाय हांखोफोरा हारसिं थानानै एबा ज’ जानानै मोनसे ओंथि गोनां सोदोब दायो बेनो बै रावनि रिंसारथि। जेरै– मानसि। बे मोनसे ओंथि गोनां सोदोब। बे सोदोबाव गासै मोनबा हांखो दं। म + आ + न + स + इ = मानसि। बेखायनो बे मोनबा हांखोफोरा बर’ रावनि रिंसारथि। राव बिगियानाव हांखो आरो रिंसारथिनि गेजेराव थानाय फारागखौ फोरमायनो थाखाय एरैहाय बुंदों – “गासैबो हांखोफोरानो रिंसारथि नङा नाथाय गासैबो रिंसारथिफोरानो हांखो”। बर’ रावाव रिंसारफोरखौ मोननै बाहागोआव राननाय जादों, बेफोर जाबाय –(1) गारां रिंसार आरो (2) खौरां रिंसार। 

(1) गारां रिंसार: जाय रिंसारफोरनि गारां बोनायाव बिखा संफ्लनिफ्राय अखारबोनाय बारआ खुगा गुदुंनि जेरावबो नांथाया बेखौनो गारां रिंसार बुंनाय जायो। बेफोर गारां रिसारफोरखौ फोरमायनो थाखाय जायफोर सिनफोरखौ बाहायनाय जायो बेफोरखौनो गारां हांखो बुंनाय जायो। बर’ रावनि गारां रिंसारफोरा गासै मोनद’ आरो गारां हांखोफोरा गासै मोन जिसे।

बर’ रावाव बाहायजानाय नंगुबै गारां रिंसारफोरखौ गाहायाव होनाय जाबाय–

बेफोरखौ गाहायाव होनायबादि सार्टनि गेजेरजों दिन्थिनो हायो–

सिंगांगेजेर उन
गोजौओ, उ
हायगा 
गाहाय

बर’ रावाव बाहायनाय गारां हांखोफोरा गाहायाव होनाय बादि–

(2) बर’ रावनि खौरां रिंसारथि : बर’ रावनि नंगुबै खौरां रिंसारथिफोरा गासै मोन जिद’ बेफोरखौ गाहायाव दिन्थिनाय जाबाय–

ब, द, ग, फ, थ, ख, स, ज, ह, म, न, ङ, र, ल, व, य। 

बेफोरनि अनगायैबो बर’ रावाव दाहार लानाय सोदोबफोरखौ लिरनो थाखाय गुबुन गुबुन खौरां हांखो बाहायनाय जायो, बेफोर हांखोफोरा जादों–

क्षड़ढ़

सोंथि

1. बर’ रावाव गुबै गारां रिंसारफोरा मा मा आरो बेफोरखौ मा मा हांखो बाहायना फोरमायनाय जायो लिर। 

फिन : बर’ रावाव गुबै गारां रिंसारफोरा गासै मोनड’, बेफोर जाबाय– अ, आ, इ, उ, ए आरो ओ। बेफोरखौ फोरमायनो थाखाय गाहायाव होनाय हांखोफोरखौ बाहायनाय जायो अ, आ, इ, ई, उ, ऊ, ऋ, ए, ऐ, ओ आरो औ।

2. बर’ रावनि गुबै खौरां रिंसारफोरखौ लिर।

फिन : बर’ रावनि नगुबै खौरां रिंसारथिफोरा गासै मोन जिद’ बेफोरखौ गाहायाव दिन्थिनाय जाबाय–

ब, द, ग, फ, थ, ख, स, ज, ह, म, न, ङ, र, ल, व, य।

3. हांखो माखौ बुङो?

फिन : मोनसे रावखौ फोरमायनो थाखाय जों जायफोर रिंसारखौ बाहायो आरो बेफोर रिंसारफोरखौ फोरमायनो जाय सिनफोरखौ फोरमायनाय जायो बेफोर सिनफोरखौनो हांखो बुंनाय जायो।

सोदोबमा

बेखेवफा दाजाबदेरनाय सोदोब आरो धारजाखौनो सोदोबमा बुङो। गुबुन गुबुन रावै बुंनो थाङोब्ला थारजा आरो थार सोदोबनि उनाव बेखेवफा आरो बासेब (दाजाबदा) थाफाब्लानो सोदोबमा जायो। बेखायनो सोदोबमानि महरा गुबुन गुबुन जायो। जेरै मोसौआ गांसो जायो। बे बाथ्रायाव मोनथाम सोदोबमा दं। मोसौआ, गांसो आरो जायो। ‘मोसौ’ बे गुबै एबा थार सोदोबजों बेखेवगासे आ जफादेरनानै मोसौआ, गांसो बे सोदोबजों बेखेवगानै खौ (बेयाव थाखोमानानै दं) जफादेरनानै गांसो (खौ) आरो जा थारजाजों दा जाफु बिदिन्थानि महर ओ ज ‘फादेरनानै जायो सोदोबमाया जादों।

बर’ रावाव सोदोबमाया गासै मोनबा। बेफोर जाबाय–

(क) बिमुं (ख) मुंस्लाय (मुंराइ) (ग) बिमाव (थाइजा) (घ) बिगुन (थाइलालि) (ङ) महरथि।

गाहायाव सोदोबमानि बेफोर बाहागोखौ फोरमायनाय जाबाय– 

(क) बिमुं : मोनसे रावाव गोबा सोदोबफोर थायो। जायनि सोमोन्दै थारै माबा बाथ्रा बुंनाय जायो एबा जाय सोदोबमाया गुबुन गुबुन जिब, जुनार, मुवा, बेसाद बायदिसिनाफोरनि मुं फोरमायो बेखौनो बिमुं (मुंमा) बुंनाय जायो। जेरै- मोसौ, मानसि, बिबार बाइदि बाइदि।

(ख) मुंस्लाय : बिमुंनि सोलायै बाहायजानाय सोदोबमाखौनो मुंस्लाय बुंनाय जायो। जेरै– रामा सासे मोजां हौवासा, बियो सानफ्रोमबो बिजाब फरायो, बियो बिमा बिफानि बाथ्राखौ जेब्लाबो मानियो। बेवहाय रामनि सोमोन्दै गोबां बाथ्रा बुंनाय जादों, नाथाय रामखौ खनसेल’ मख ‘नानै रामनि जायगायाव बियो सोदोबमाखौ बाहायनाय जादों। बिदि बिमुंनि सोलायै बाहायजानाय सोदोबखौनो मुंस्लाय बुंनाय जायो।

(ग) बिमाव (थाइजा) : जाय सोदोबमाजों माबा मोनसे खामानि मावनाय एबा जानायखौ फोरमायो बेखौनो बिमाव (थाइजा) बुंनाय जायो। जेरै– आं ओंखाम जायो, बियो फरायो, बियो खारदों बायदि बायदि।

(घ) बिगुन (थाइलालि) : जाय सोदोबमाया मुंमा एबा मुंस्लायनि दाय, गुन, बिसान बायदिखौ फोरमायो बेखौनो बिगुन बुंनाय जायो। जेरै– बिबारिया सासे समाइना सिख्ला। बे बाथ्रायाव बिबारिखौ समाइना बुंनाय जादों। थामहिनबा बिबारिनि गुनखौ फोरमायदों। बेखायनो समाइना सोदोबमाया बिगुन।

(ङ) महरथि : महरथि सोदोबा मोननै सोदोबनि जथायजों दाजादों। बे सोदोबफोरा जादों महर आरो थि। थामहिनबा जायनि महरा सोलाय- सोल’ जाया, थि थायो बेनो महरथि। जेरै : आरो, नाथाय, एबा, बायदि बायदि।

सोंथि

1. सोदोबमा बुङ़ोब्ला माखौ बुजियो?

फिन : बेखेवफा दाजाबदेरनाय सोदोब आरो थारजाखौनो सोदोबमा बुङो। गुबुन गुबुन रावै बुंनो थाङोब्ला थारजा आरो थार सोदोबनि उनाव बेखेवफा आरो बासेब (दाजाबदा) थाफाब्लानो सोदोबमा जायो। बेखायनो सोदोबमानि महरा गुबुन गुबुन जायो। जेरै मोसौआ गांसो जायो। बे बाथ्रायाव मोनथाम सोदोबमा दं। मोसौआ, गांसो आरो जायो।

2. बर’ रावाब सोदोबमाया मोनबेसे आरो मा मा फोरमायना लिर।

फिन : बर’ रावाव सोदोबमाया गासै मोनबा रोखोमनि बेफोर जादों- बिमुं मुंस्लाय (मुंराइ), बिमाव (थाइजा), बिगुन (थाइलालि) आरो महरथि। 

3. बर’ रावनि सोदोबमानि बाहागोफोरखौ दिन्थिनानै जायखिं जाया मोनसे बाहागोनि बुंफुरलु लिर।

फिन : बर’ रावाव सोदोबमाया गासै मोनबा रोखोमनि बेफोर जादों- बिमुं, मुंस्लाय (मुंराइ), बिमाव (थाइजा), बिगुन (थाइलालि) आरो महरथि। गाहायाव जायखि जाया मोनसे बाहागोनि बुंफुरलु होनाय जाबाय–

बिमुं : मोनसे रावाव गोबां सोदोबफोर थायो। जायनि सोमोन्दै थारै माबा बाथ्रा बुंनाय जायो एबा जाय सोदोबमाया गुबुन गुबुन जिब, जुनार, मुवा, बेसाद बायदिसिनाफोरनि मुं फोरमायो बेखौनो बिमुं (मुंमा) बुंनाय जायो। जेरै- मोसौ, मानसि, बिबार बाइदि बाइदि। 

थाइजा आरो थाइजानि बिदिन्था :

जाय सोदोबमाजों माबा मोनसे खामानि मावनाय एबा जानायखौ फोरमायो बेखौनो बिमाव (थाइजा) बुंनाय जायो। थाइजानि बाहागोफोरखौ गाहायाव फोरमायनाय जाबाय–

बाथ्रायाव बिमावनि बाहायथिखौ लानानै मोननै बाहागोआव राननो हायो– 

(क) मावजाग्रा गैयि बिमाव (Intransitive Verb)

(ख) मावजाग्रा गोनां बिमाव (Transitive Verb)

(क) मावजाग्रा गैयि बिमाव : जाय बिमावा मावजाग्रानि सायाव सोनारनांगौ जाया एबा मावजाग्राखौ नेनानै थाया बेबादि बिमावआ मावजाग्रा गैयि बिमाव। जेरै बियो उन्दुदों, अनाथिया गाबदों।

(ख) मावजाग्रा गोनां बिमाव : जाय बाथ्रायाव बिमावा मावजाग्रानि सायाव सोनारो बेनो मावजाग्रा गोनां बिमाव। जेरै– बियो लाइजाम लिरदों, बियो ओंखाम जादों। बिफावनि बिथिंनिफ्राय थायजाखौ आरोबाव गुबुन मोनसे बाहागोआव मोननो हाबावो बेनो जाबाय–

(ग) मावहोग्रा बिमाव : जाय बिमावनि गेजेरजों सोरखौबो (नैथि सुबुंखौ) थिननानै माबा मावहोनाय ओंथि फोरमायो बेखौनो मावहोग्रा बिमाव बुंनाय जायो। जेरै– फो– जौ > फोजौ, फो – थां > फोथां, फो – थै > फोथै। फे – सेव > फेसेव। 

(घ) जाफुंजा आरो जाफुङि थाइजा : बिमाव जाफुंनायनि सानस्त्रिखौ जाय बाथ्रानि गेजेरजों मिथिना मोनो बेखौनो जाफुंजा बिमाव बुंनाय जायो। जाफुंजा बिमाव गोनां बाथ्रायाव बाथ्रा जोबनायनि रोखा गुमुर बेरखाङो। जाफुंजा बिमाव गोनां बाथ्रायाव बिमावआ बाथ्रानि जोबथायाव बाहायजायो जेरै–

लावखारा मोसौ गुमदों।

बियो बल गेलेदों।

बियो जि दादों।

जाय बिमावआव बाथ्रा (Sentence) जोबनायनि थामहिनबा आबुं जानायनि रोखा गुमुर मोना बेखौनो जाफुङिबिमाव (थाइजा) बुंनाय जायो। जाफुङिबिमाव आव बाथ्रानि ओंथिखौ आबुं खालामनो थाखाय गुबुन मोनसे बाथ्रा – खोन्दो (Clause) नि सायाव सोनारनो गोनां जायो। बे जोबथा बाथ्रा खोन्दोआसो गिबि बाथ्रा खोन्दोनि थांखिनाय सानस्त्रिखौ आबुं खालामनायाव मदद होयो। मोनसे बिदिन्थि होब्ला बाथ्राया रोखा जागोन– 

बियो फैनानै ओंखाम जाबाय

बियो फैब्ला, आं थांगोन।

दाथायनि बिथिंनिफ्राय थाजाखौ गाहायाव होनाय बादियै बाहागो खालामनो हायो– 

(क) उदां एबा गोरलै बिमाव (Simple Verb) : उदां बिमावफोरा हारसिङै उदाङै बाहायजायो। बेजों सिगां एबा उन बासेब (दाजाबदा) दाजाबनाय जाया। बेफोर मोनफाल’ रिंसार जथाय गोनां। जेरै – खार, बार, बु, सौ, फै, बाइदि बाइदि। 

(ख) गलाय बिमाव (Complex & verb) : जायफोर बिमावखौ उदां एबा गोरलै बिमावनि लोगोसे गुबुन गुबुन सिगों एबा उन बासेब दाजाबनानै दानाय जायो बेनो गलाय बिमाव। जेरै –

सिगां बासेब दाजाबनानै : दा – जा > दाजा, दा – बु > दाबु, फु – सुं > फुसुं। उन बासेब दाजाबनानैः थां – फा >  थांफा, जा – खा > जाखा, फै – आ > फैया। 

(ग) जथाइ बिमाव (Compound Verb) : जथाइ बिमावआ जाबाय मोननै एबा बेनिख्रुइ बांसिन बिमावनि जथाइजों दानाय सोदोब। बर’ रावआ दाजाबथायारि (agglutinative) आखुथाइ गोनां मोनसे राव। बेनिखायनो माब्लाबा माब्लाबा मोनब्रै मोनबहालागै उदां एबा गोरलै बिभाव जमाइनानै जाथाइ बिमिव दानो हायो। जरै –

मोननै उदां बिमाव दाजाबनानै दानाय बिमावलों – फै > लोंफै, है – थां > हैथां, खार – लां > खारलां, दान – फाय > दानफाय। 

मोनथाम उदां बिमाव दाजाबनानै दानाय बिमाव: लां – फै – गार > लांफैगार, जा – लां – फै > जालांफै बाइदि बाइदि।

थाइजानि बिदिन्था : थाइजानि हाबा जाफुंनाय सम एबा बोथोरखौनो थाइजानि बिदिन्था (Tense) बुंनाय जायो। गुबुन रावफोरनि बादिनो बर’ रावावबो थाइजानि बिदिन्थाखौ गासै मोनथाम रोखोमै मोननो हाथो– 

(क) दा बिदिन्था। 

(ख) गोदो बिदिन्था। 

(ग) इयुन बिदिन्था।

(क) दा बिदिन्था : जाय थायजाया हाबा जाफुबाय थानाय सम दिन्थियो बेखौनो दा बिदिन्था बुंनाय जायो। जेरै– अनारामआ बिजाब फरायदों, बियो फरायसालियाव थाङो, अनजालिया माय जावदों। दा बिदिन्थाखौ आरोबाव मोत्रै बाहागोआव राननो हाबावगौ, बेफोर जाबाय–

1. अराय दा बिदिन्था आरो 2. दा जाफु बिदिन्था।

1. अराय दा बिदिन्था : जाय थायजाया माबेबा मोनसे खामानिखौ अरायनि थाखाय जानाय दिन्थियो एबा जाय थायजाया माबेबा मोनसे खामानिखौ बबेबा मोनसे समाव जागायनायखौ फोरमायनानै खामानिया माब्ला जोबगोन बेखौथियै बुंनानै होआ बेनो अराय दा बिदिन्था। जेरै– सानआ सानजाहा ओंखारो, बियो बिजाब फरायो। 

2. दा जाफुं बिदिन्था : जाय थायजाया माबेबा मोनसे खामानिखौ सोलिगासिनो थानायखौ फोरमायो बेखौनो दा जाफु बिदिन्था बुंनया जोयो। जेरै– बियो बिजाब फरायगासिनो दं, रामोनआ फरायसालियाव थांगासिनो दं।

(ख) गोदो बिदिन्था : जाय थायजाया जाखांनाय एबा थांनाय बोथोराव माबा मोनसे खामानि जानानै थांनायखौ फोरमायो बेखौनो गोदो बिदिन्था बुंनाय जायो। जेरै– आं फरायसालियाव थांदोंमोन, बियो नआव सफैबाय।

गोदो बिदिन्थाखौ आरोबाव मोननै बाहागोआव राननो हाबावगौ, बेफोर जाबाय– 

(1) जाफुं गोदो बिदिन्था : जाय थायजाया माबेबा मोनसे खामानिखौ दासोल’ ‘जानानै थांनायखौ फोरमायो बेखौनो जाफु गोदो बिदिन्था बुंनाय जायो। जेरै – बियो ओंखाम जाखांबाय, गथ’आ फरायासालियाव थांबाय।

(2) मोन गोदो बिदिन्था : जाय थायजाया माबेबा मोनसे खामानिखौ गोदोनि माबेबा मोनसे समाव जानानै थांनाय ओंथि फोरमायो बेखौनो मोन गोदो बिदिन्था बुंनाय जायो। जेरै – बियो गुवाहाटियाव थांदोंमोन, बियो ओंखाम जादोंमोन।

(ग) इयुन बिदिन्था : जाय थायजाया इयुनाव माबा मोनसे खामानि जागोनखौ फोरमायो बेखौनो इयुन बिदिन्था बुंनाय जायो। जेरै – आं गाबोन दिल्लीयाव थांगोन, बियो फरायसालियाव थांगोन। इयुन बिदिन्थाखौ आरोबाव मोननै बाहागोआव राननो हाबावगौ–

1. खाथि इयुन बिदिन्था : जाय थायजाया माबेबा मोनसे खामानिखौ दान्दिसे उनावनो जाथारनोसै ओंथि फोरमायो बेखौनो खाथि इयुन बिदिन्था होननानै बुंनाय जायो। जेरै – दाउवा बिरनोसै, आं थांनोस बायदि बायदि। 

2. गोजान इयुन बिदिन्था : जाय थायजाया माबेबा मोनसे खामानिखौ गोबावनि उनाव जागोनखौ फोरमायो बेखौनो गोजान इयुन बिदिन्था बुंनाय जायो। जेरै – आं गाबोन दिल्लियाव थांगोन, बियो फरायसालियाव थांगोन, बायदि बायदि।

सोंथि

1. थाइजा होनोब्ला मा मिथियो आरो थायजाखौ मा मा बाहागोआव राननाय जायो बिदिन्थि होना लिर।

फिन : जाय सोदोबमाजों माबा मोनसे खामानि मावनाय एबा जानायखौ फोरमायो बेखौनो बिमाव (थाइजा) बुंनाय जायो। थाइजानि बाहागोफोरखौ गाहायाव फोरमायनाय जाबाय–

बाथ्रायाव बिमावनि बाहायथिखौ लानानै मोननै बाहागोआव रात्रो हायो–

(ग) मावजाग्रा गैयि बिमाव (Intransitive Verb)

(घ) मावजाग्रा गोनां बिमाव (Transitive Verb) बिदिन्थानि सायाव सोनारनानै थाइजाखौ मोनथाम बाहागोआव राननाय जादों–

(क) दा बिदिन्था (ख) गोदो बिदिन्था (ग) इयुन बिदिन्था खामानिनि सायाव सोनारनानै थाइजाखौ जाफुंजा थाइजा आरो जाफुङिथाइजा बे मोननै बाहागोआव राननाय जादों।

2. थाइजा बिदिन्थाया मोनबेसे बाहागोनि दं आरो मा मा?

फिन : (क) दा बिदिन्था (ख) गोदो बिदिन्था (ग) इयुन बिदिन्था। 

(क) दा बिदिन्था : जाय थायजाया हाबा जाफुबाय थानाय सम दिन्थियो बेखौनो दा बिदिन्था बुंनाय जायो। जेरै – अनारामआ बिजाब फरायदों, बियो फरायसालियाव थाङो, अनजालिया माय जावदों।

(ख) गोदो बिदिन्था : जाय थायजाया जाखांनाय एबा थांनाय बोथोराव माबा मोनसे खामानि जानानै थांनायखौ फोरमायो बेखौनो गोदो बिदिन्था बुंनाय जायो। जेरै आं फरायसालियाव थांदोंमोन, बियो नवाव सफैबाय।

(ग) इयुन बिदिन्था : जाय थायजाया इयुनाव माबा मोनसे खामानि जागोनखौ फोरमायो बेखौनो इयुन बिदिन्था बुंनाय जायो। जेरै – आं गाबोन दिल्लीयाव थांगोन, बियो फरायसालियाव थांगोन।

सानराय

जाय सिन एबा दाजाबदाजों मोनसे आरो बेनिख्रुइ बांसिन बिसानखौ फोरमायनो हायो बेखौनो सानराय बुंनाय जायो। जेरै मोनसे, मोननै, गोबां बुरजा। बर’ रावाव सानराया मोननै बाहागोनि, बेफोर जाबाय – से सानराय आरो बां सानराय। 

से सानराय : मोनसे एबा सासे फोरमायनाय सानरायानो से सानराय। जेरै – मानसि, मोसौ बायदि बायदि। 

बां सानराय : मोनसेनिख्रुइ बांसिनखौ फोरमायनाय सानरायानो बां सानराय। जेरै – मानसिफोर, मोसौफोर बायदि बायदि।

बर’ रावाव बां सानराय खालामनायनि राहाफोरः बर’ रावाव गाहायाव होनाय बादियै से सानरायनिफ्राय बांसानराय खालामनाय जायो–

4. मुंमा एबा मुंराइनि उनाव बां सानराय दाजाबदा दाजाबनानै। 

5. बां सानराय फोरमायग्रा उदां सोदोब बाहायनानै।

6. मोनसे सोदोवखौनो खनले खनले मख ‘नानै।

(1) मुंमा एबा मुंरायनि उनाव बां सानराय दाजाबदा दाजाबनानैः बर’ रावनि बां सानराय फोरमायनो थाखाय बाहायनाय दाजाबदाफोरा गुबैयै मोनथाम। बेफोर जाबाय – (क) फोर, (ख) मोन आरो (ग) सोर।

(क) 6-फोर 8: बे बां सानराय दाजाबदाखौ गाहायै सुबुं आरो सुबुं नङि मुंमा सोदोबनि उनाव बाहायनानै बांसानराय खालामनाय जायो–

से सानरायबां सानराय
गंथ’गथ ‘फोर
मानसिमानसिफोर
आलासिआलासिफोर
बिजाबबिजाबफोर
मोसौमोसौफोर

(ख) 6-मोन 8: बे बां सानराय दाजाबदाखौ सोमोन्दो सोदोब आरो सुबुं दिन्थिग्रा मुंराइजों मान होनाय ओंथियाव दाजाबनानै बां सानराय खालामनायाव बाहायनाय जायो, जेरै–

से सानरायबां सानराय
आफाआफामोन
आदाआदामोन
नोंथांनोंथांमोन
बिथांबिथांमोन
आब’आबमोन

(ग) 6-सोर 8: बे बां सानराय फोरमायग्रा दाजाबदाखौ सुबुं दिन्थिग्रा मुंरायनि मान होयि ओंथि फोरमायनाय महरखौ बांसानराय खालामनायाव बाहायनाय जायो, जरै–

से सानरायबां सानराय
नोंनोंसोर
बिबिसोर 
बैबैसोर

(2) बां सानराय फोरमायग्रा उदां सोदोब बाहायनानैः बर’ रावाव एरैबादि माखासे उदां सोदोबफोर दं जायफोर सोदोबफोरखौ मुंमानि सिगां एबा उनाव बाहायनानै बां सानराय खालामनाय जायो, जेरै – फालो, माखा, गोबां, बुरजा, हान्जा बाइदि बाइदि। गाहायाव बेनि बिदिन्थिखौ होनाय जाबाय–

से सानरायबां सानराय
मानसिगोबां मानसि
मोसौमोसौ फालि
बोरमाबोरमा फालि
दाउदाउ फालो
बिबारबिबार माखा
नाना जाखि
सुबुंसुबुं हान्जा

(3) मोनसे सोदोबखौनो खनले खनले मख ‘नानैः बर’ रावाव मोनसे सोदोबखौनो खननै खननै बुंनानैबो बां सानराय खालामनायनि नेम दं। जेरै – न’न’, गामि गामि, सोर सोर, मा मा, बबे बबे, हाथाइ हाथाइ, बायदि बायदि। 

बे बादियैनो बर’ रावाव बांसानराय खालामनाय जायो।

सोंथि

1. सानराया मा आरो मोनबेसे बाहागो दं बिदिन्थि होना लिर।

फिन : जाय सिन एबा दाजाबदाजों मोनसे आगे बेनिख्रुइ बांसिन बिसानखौ फोरमायनो हायो बेखौनो सानराय बुंनाय जायो। जेरै मोनसे, मोननै, गोबां बुरजा। बर’ रावाव सानराया मोननै बाहागोनि, बेफोर जाबाय – से सानराय आरो बां सानराय।

से सानराय: मोनसे एबा सासे फोरमायनाय सानरायानो से सानराय। जेरै – मानसि, मोसौ बायदि बायदि।

बां सानराय: मोनसेनिख्रुइ बांसिनखौ फोरमावनाय सानरायानो बां सामराय। जेरै – मानसिफोर, मोसौफोर बायदि बायदि।

2. बर’ रावाव माबोरै बांसानराय फोरमायनाय जायो लिर।

फिन : बर’ रावाव गाहायाव होनाय बादियै से सानरायनिफ्राय बांसानराय खालामनाय जायो–

1. मुंमा एबा मुंराइनि उनाव बां सानराय दाजाबदा दाजाबनानै।

2. बां सानराय फोरमायग्रा उदां सोदोब बाहायनानै।

3. मोनसे सोदोबखौनो खनले खनले मखनानै। 

(1) मुंमा एबा मुंरायनि उनाव बां सानराय दाजाबदा दाजाबनानैः बर’ रावनि बां सानराय फोरमायनो थाखाय बाहायनाय दाजाबदाफोरा गुबैयै मोनथाम। बेफोर जाबाय – (क) फोर, (ख) मोन आरो (ग) सोर।

(क) 6-फोर 8: बे बां सानराय दाजाबदाखौ गाहायै सुबुं आरो सुबुं नङि मुंमा सोदोबनि उनाव बाहायनानै बांसानराय खालामनाय जायो–

से सानरायबां सानराय
गथ’गथ ‘फोर
मानसिमानसिफोर
आलासिआलासिफोर
बिजाबबिजाबफोर
मोसौमोसौफोर

(ख) 6-मोन 8: बे बां सानराय दाजाबदाखौ सोमोन्दो सोदोब आरो सुबुं दिन्थिग्रा मुंराइजों मान होनाय ओंथियाव दाजाबनानै बां सानराय खालामनायाव बाहायनाय जायो, जेरै –

से सानरायबां सानराय
आफाआफामोन
आदाआदामोन
नोंथांनोंथांमोन
बिथांबिथांमोन
आब’आबमोन

(ग) 6-सोर 8: बे बां सानराय फोरमायग्रा दाजाबदाखौ सुबुं दिन्थिग्रा मुंरायनि मान होयि ओंथि फोरमायनाय महरखौ बांसानराय खालामनायाव बाहायनाय जायो, जेरै –

से सानरायबां सानराय
नोंनोंसोर
बिबिसोर
बैबैसोर

(2) बां सानराय फोरमायग्रा उदां सोदोब बाहायनानैः बर’ रावाव एरैबादि माखासे उदां सोदोबफोर दं जायफोर सोदोबफोरखौ मुंमानि सिगां एबा उनाव बाहायनानै बां सानराय खालामनाय जायो, जेरै – फालो, माखा, गोबां, बुरजा, हान्जा बाइदि बाइदि। गाहायाव बेनि बिदिन्थिखौ होनाय जाबाय –

से सानरायबां सानराय
मानसिगोबां मानसि
मोसौमोसौ फालि
बोरमाबोरमा फालि
दाउदाउ फालो
बिबारबिबार माखा
नाना जाख्रि
सुबुंसुबुं हान्जा

(3) मोनसे सोदोबखौनो खनले खनले मख ‘नानैः बर’ रावाव मोनसे सोदोबखौनो खननै खननै बुंनानैबो बां सानराय खालामनायनि नेम दं। जेरै न’न’, गामि गामि, सोर सोर, मा मा, बबे बबे, हाथाइ हाथाइ, बायदि बायदि।

बे बादियैनो बर’ रावाव बांसानराय खालामनाय जायो।

बाथ्रा खोन्दोब

मोननै सोदोब लोगो नांनानै ओंथि फोरमायनो हानाय सोदोबनि जथायानो जादों बाथ्रा खोन्दोब। बाथ्रा फान्दायफोर बादिनो बाथ्रा खोन्दोबफोराबो मोनसे रावनि थाखाय गोनांथार। बाथ्रा खोन्दोबनि हेफाजाबै मोनसे रावखौ गोदै गोथाव आरो खोनासंथाव खालामनो हायो आरो सोदोबफोरखौबो गुवारै ओंथि फोरमायनो हायो। बर’ रावाव बिदि गोबां बाथ्रा खोन्दोबफोर दं। गाहायाव मोननैसो बिदिन्थि होनाय जाबाय –

आनि थानि – गोदाउ सोराउ,

आसुं आबुं – आवगायाव मिथियै एबा नुफेरि। 

आवा फावा – थं एबा थांखि गैयि, बायदि बायदि।

सोंथि

ओंथि होनानै बाथ्रा दानायः

1. गाहायाव होनाय जायखि जाया मोनबानि ओंथि होनानै बाथ्रा दा। बिख्लो रोजा, आलाय जाब्रे, मेगन गुनु, खर’ गुफुर, मेगन मोहेर, आदै रानथें, मोज्लाइ जान्जि।

फिन : बिख्लो रोजा (गिनो रोङि): बिख्लो रोजा मानसिया गोब्राब खामानिखौबो मावनो हायो।

आलाय जाब्रे (जेनिबो थद लानो रोङि): आलाय जाब्रे हिनजावा माब्लाबा खैफोदाव गोग्लैनो गोनां जायो।

मेगन गुनु (लेखा गोरों): मेगन गुनु मानसिया बयजोंबो अनजायो।

खर’ गुफुर (बोराय): खर’ फुरनाय मानसिया बयखौबो अननो गोसो जायो। 

मेगन मोहेर (रागा जों): मेगन मोहेरनानै जेबो जेंना सुखांनो हाया। 

आदै रानथें ( हामख्रें): आदै रान्थें मानसिखौ लोरबां होननानै दा सान। 

मोज्लाइ जान्जि (नायनो मोजां): लेखा रोङाब्ला मोज्लाइ जान्जि जानानै मुलाम्फा गैया। 

2. गाहायाव होनाय जायखि जाया मोनबानि ओंथि होनानै बाथ्रा दा। 

मेगन गुनु (लेखा गोरों): मेगन गुनु सुबुङा बयनिबो अननाय मोनो।

बिख्लो गोबा (गिख): बिख्लो गोबा मानसिया जायखि-जाया खामानिखौनो गोरलैयै मावनो हाया।

बिखा फांदां (नायनो समाइना): बिखा फांदां जाब्लाबो सियान जानो रोङाब्ला दानि मुगायाव सोलिनो गोब्राब। 

थाफ्लि बुद्रां (हालुवा, लेखा रोङि): थाफ्लि बुद्रां मानसिया गासैनिफायब्रो मान मोना।

खर’ गिदिर (देदगानाय, लाय मोननाय): खर’ गिदिर मानसिया रागा जोंजायो। 

आखाइ गोलाव (गोहो गोनां): आखाइ गोलाव मानसिया जेरैबो खामानि बियननो हायो।

मेगन गोजा (रागा जोंनाय): मेगन गोजा दिन्थिनानै रावनिबो मुलाम्फा जाया।

खिबु सेरथे (खिरफिन): बांद्राय खिबु सेरथे जानानैबो थार गोजोननायखौ मोननो हाया।

3. गाहायाव होनाय जायखि जाया मोनबानि ओंथि होनानै बाथ्रा दाः

खोमा गिलिर (इसेयाव खोनायि): खोमा गिलिर मानसिया माब्लाबा गिदिर जेंनायाव गोग्लैयो।

आसि आसेरा (सिखाव): आसि आसेरा सुबुङा माब्लाबा गिदिर खैफोदाव गोग्लैयो। 

बिबु गोलाउ (अलसिया): बिबु गोलाव मानसिया जिउवाव सुंग्रिनांगौ जायो। 

बिख्लो रोजा (गिनो रोङि): बिख्लो रोजा मानसिया जायखिजाया खामानिखौनो गोरलैयोनो मावनो हायो।

आदै मद’ (आदै गुफुं): आदै मद’ आयजोखौ समाइना नुयो।

मेगन बेस्त्रां (नायनो मोजां): मेगन बेस्त्रां जानानैबो सियान जायाब्ला जिउवाव जाफुंसार जानो हाया।

बिगर रोजा (इसेयाव गनायि): बिगुर रोजा मानसिखौ खर’ गंग्लायहोनो गोब्राब जायो।

4. गाहायाव होनाय जायखि जाया मोनबानि ओंथि होनानै बाथ्रा दा: 

खोमा हो (बाथ्रा खोनासं): खोमा हो योब्लासो बयजोंबो अनजायो। 

आखाइ गोलाव (गोहो गोनां): आखाइ गोलाव मानसिया गोरलैयैनो खामानि मावफुंनो हायो।

खानाय फुर (बोराय जा): समजों लोगोसे मानसिया खर’ फुरो। 

खिबु सेरथे (खिरफिन): खिबु सेरथे सुबुङा बयजोंबो गाज्रि मोनजायो। 

थाफ्लि बुद्रां (हालुवा, लेखा रोङि): थाफ्लि बुद्रां मानसिखौबो मोजाङै अननांगौ। 

आलाय जाब्रे (जेनिबो थद लानो रोङि): आलाय जाब्रे सुबुङा माब्लाबा खैफोदाव गोग्लैयो।

5. गाहायाव होनाय जायखि जाया मोनबानि ओंथि होनानै बाथ्रा दा: 

मेगन जाखर (रागा जोंनाय): मेगन जाखर सुबुङा सुबुंजों गाज्रि मोनजायो। 

खोमा सु (गोसो होना खोनासं): थाखोआव जों जेब्लाबो खोमा सुनांगौ। 

आदै मद (आदै गुफुं): आदै मद’ सुबुंखौ नुनायाव समाइना नुयो। 

बिबु गोलाव (अलसिया): अलसिया सुबुङा निखाउरियै जिउ खुनांगौ जायो। 

बिगुर रोजा (इसेयाव गनायि): बिगुर रोजा मानसिया थार बाथ्राखौबो गोरलैयै गनायना लाया।

खिबु सेरथे (खिरफिन): बांद्राय खिबु सेरथे जानानैबो मानसिया मुलाम्फा मोना। 

मेयन मोसेब (थै): समजों लोगोसे जों मेगन मोसेबनांखायो। 

सिं-बाय (बोलो गैयि जा): बोराइ बैसो जायोब्ला सिं बायो। 

गुबुन गुबुन बिदिन्थिफोर:

अर सु – रागा फोजों

आखाइ देखां – बु 

आखाइ हम – लोगो जा

आथिं दैखां – जो

आगान सुर – लामा ला

आगान गालां – नेरसोन दोनलां

आगान हो – गोदान आयदायाव हाबजेन

आसि थु – दिन्थि

आसि दिन्थि – रागा फोजों

आखाइ सोमाव – माव, खामानि माव। 

खाफाल गेव – भाग्य जा।

खाफाल हम – जिंगा सि।

खोमा हो – बाथ्रा खोनासङि।

खोमा फित्रि – बाथ्रा खोनासङि। 

खोमोन गसंख्रां – इनायनो गि।

खर मोन – बोराय जा।

खर’ फुर – बोराय जा, बैसो जा।

खर’ हम – दुखु जा। 

खर’ जा – फोथै।

खुगा खेव – बाथ्रा बुं। 

खुगा नां – साव नां।

खुगायाव नां – गोथाव मोन। 

खुगा मुथु – बाथ्रा दाबुं।

खुदा दाम – बाथ्रा हो।

खर’ आव अरगें रुजुन – खैफोद बानसना ला। 

खिबुवाव खर’ – उलथा साननाय।

खि बुर – फेलें जाना लाजिनां।

खिबु साव – मालायनि मुंसु।

गोसो खालाय – हाबिलास जा।

गोसोआव नां – बिखायाव नां।

गोसो जा – हांख्राय।

गोसो बो – मोजां मोन। 

हां ला – सम ला।

हां गोलाव बो – थैनो सम स।

हांफै – सुथि मोन।

मेगन सा – मालायनि मोजांखौ नायनो हायि जा।

जानजि खा थियारि जा।

मेगन फेदेद – रागा जों। 

मेगन मोहेर – रागा जों।

मेगन गेव – बुजिनो एबा साननो गोरों जा।

मेगन हो – गोसो होनानै नाय।

मेगन मोख्रेब – नायनो हायि जा।

मेगन थिफाय – फावजों बाथ्रा बुं। 

मोखां जारौ जा – लाजिनाय।

गुस्थि फेन – गाज्रि मोन, मुगै। 

सालाइ सौथु – बुंनायाव थाबथा।

सालाइ दोरोद – बुंसन, बुंफ्लां।

सालाइ सोलास्लिब – जानो लुबै।

गोदोना मान – थैनो लुबै। 

फाफ्लियाव बारखो – लाय मोन।

बिखा फोरदान – गियाजासे गसं।

बिखा खाम – दुखु जा।

उदै बुगार – मावा दाङा जा।

उदै दनथ्रा दाम – उखैनानै था।

उदै सुथे – उखैजानै था।

उदै लोरि – उदै गाज्रि जा।

खिबु साव – मालायनि मुंसु एबा उनाव रायखोमा। 

न’ साव, न’ गुदुं खालामन – न ‘आव दावराव खालाम।

आथिं हम – मान हो।

खोमोन गसंख्रां – इनायनो गि।

मोदोम मान – बुजानो लुबै।

मोदोमाव नां – फार नां, गोसोआव नां।

मोदोम सोरा हो – गोखों जा। 

मोदोम खोख्लै – उन्दुमानै जा।

मोदोम एवखां – रंजाखां।

हारा गार – थै।

साबा मोनजा अहादो।

न’ खालाय – हाबा ला।

नावद्रा बु – मालायनि मुंसु।

बाला गुदुं गा – संसारनि सुख-दुखु मोनथि, संसारजा।

हाखराव गोग्लै – खैफोदाव गोग्लै।

खि बुर – फेलें जानानै लाजिनां।

दै खालाय – गोर्लै खालाय।

दै जा – फैमाल जा।

दै गां – गोसो जा।

लाइ बिसि – सोमोन्दो गार।

बाथि गार – गोथै गार।

लामा ला – हाबाखौ मावनो हम। 

फैसालि होसो – फेलें सान, जाथावैखौ सान।

लामा गोथे’ – आगोर गैयि जा, आगोर थुंगि।

हाथर्खि थुख्लाय – गिदिर बाथ्रा बुं।

आगान सुर – लामा ला।

आगाव गालां – नेरसोन दोनलां।

गोसो मोन – गोसोनि साननायखौ मोनथि।

खर ‘आव अरगें रुजुन – खैफोदखौ लानानै फै।

खाफाल मोन्दा, खाफाल दाखुरा – भाग्य गैजायि।

खाफाल गोजों, खाफाल गोनां – भाग्य गोनां।

खुगा गोनां – बयजोंबो रायज्लायग्रा।

खुगा गैथि – रायदावनो रोङि।

मेगन गिदिर – इसेखौ गोसो थोयि। 

मेगनाव गोनां – नायनो मोजां।

मेगन गोसा – मालायनि मोजांखौ नायनो हायि।

मेगन बेरल’ – गोसो होनानै नायि।

मेगन गुनु – लेखा गोरों।

मेगन खेव – बुजि मोन। 

मेगन बेस्रां – नायनो मोजां।

मेगन गोजा – रागा जोंनाय।

आथिं गोलाव – जेरावबो थाबायग्रा। 

आखाइ गुवार – लाबलाब साबसाब बाहायग्रा।

आखाइ नासिरा – सिखाव आखु।

आखाइ गुसु – खरै मावनो रोङ।

आखाइ गोलाव – गोहो गोनां। 

आखाइ खान्दा – हाबायाव सौहाजोबि।

आखाइ रेजें – इसेयावनो बुग्रा।

आखाइब्रै आखाइबा – गुबुन गुबुन गोरोबलायि मावनाय।

आसि गोलाव – सिखाव आखु।

मोख्रा आसि – दलर थानो रोङि।

खर’ गिदिर – लाय मोननाय, देदगानाय।

खर’ गज’ – फिसाइ एबा बिसि थैजानाय।

खर ‘आव अन्थाइ थाफा – गिदिर साजा। 

खर ‘आव एम्फौ गोनां – दलर थानो रिङि।

खर ‘आव गं गोनां जुनार – आखुनि मानसि। 

खोमा गोथों इसेयावनो खोनाग्रा।

गुस्थि लोमि – जेब्लाबो रंजानाय।

खावलाइ फावदुर – रागा जोंनाय।

बिखा गुवार – बयखौबो अनग्रा।

बिखायाव दावदाब – गोसोआव दुख।

थाफ्लि गुवार – अलसिया।

थाफ्लि बुद्रां – हालुवा, लेखा रोङि।

खिबुवाय खर’ – उलथा सानग्रा। 

खोमोन गैयि मावजि – सिखाव।

आलाइ बालाइ – दुखु, रागा एबा गिनानै बुंनाय।

आनि थानि – गोदाव सोराव।

आसुं- आबुं – आवगायाव मिथियि एबा नुफेरि।

हाथरखि थुख्लाय – दुगा बाथ्रा बुं।

अमा नाख्रा – जोबोर अख्रा। 

आथिं गोलाउ – जेरावबो थाबायग्रा।

आनि थानि – दुखुवाव गोग्लैनाय।

आवथालि फावथालि – जेरै मेरै

आलाय सिलाय – राहा गैजायि।

आला माला – रोखा नङि।

आवा – फावा – गोदाव सोराव।

आलाउरि बिलाउरि – मावरिया खावरिया, गोदाव-सोराव।

आजां – गाजां – गिदिर गोजौ। 

आग्रां – बारस’ – आगोल आगोल बुंग्रा।

आख फाख – होंगो दोंगो।

इनाय बानाय – नियाय गैयि।

उसु – खुथु – खायसो। 

उमु सुभु – लाजिहां माहां।

उसाव बादाव – मा खालामगोन मा मागोन।

उरां – फारां – गोसो जयि।

उफ्ले उफ्ले – गुलि गुलि।

एवगा मानगा – गाज्रि, मुगैथाव।

एग्रे बाग्रे – आग्लायलायनाय, गोबां।

एना एनि – गोरोबलायि।

खुरखाव खुरसि – जेरै – मेरै।

गाजा गोमजा – गोगोम।

गोदाव सोराव – आवा फावा।

लाबलाब साबसाब – बाहायलाबायनाय।

गल गथ’ – नायगोमानानै थानाय।

साथा माथा – नुफा माफा।

जालाय जाखाय – आलाय सिलाय।

जिउवै माहामै – गोसो मोदोमै। 

थाम थिम – थाखथियारि।

धोब्ले माब्ले – थोहां थोआहां। 

थाखि थुखि – हरखाब, बोरैबा।

दग’ मग’ – आख’ फाख’। 

रिउ रिउ – नुहुरसयि गोजान।

रोमै रोमै – नहरहां नुहुराहां। 

हांमा हांसा – दाहा थानाय।

लैहोर लैहोर – ज’ ज’।

उलु खुसु – दलर थानो रोङि। 

खावरा मावरा – मोजाङै मोनजोबि।

हाथा हारमा – मिथिया हसिया।

समब्रा समब्रि – समान समानफ्रामै जानाय।

Leave a Reply

error: Content is protected !!
Scroll to Top