Class 9 Science Notes Chapter 3 गुन्द्रासा आरो गुन्द्रामाफोर

Class 9 Science Notes Chapter 3 गुन्द्रासा आरो गुन्द्रामाफोर | Atoms and Molecules | Class 9 Science Question Answer in Bodo to each Chapter is provided in the list of SCERT, NCERT, SEBA गुन्द्रासा आरो गुन्द्रामाफोर Class 9 General Science Chapter 3 Question Answer दिए गए हैं ताकि आप आसानी से विभिन्न अध्यायों के माध्यम से खोज कर सकें और जरूरतों का चयन कर सकें Notes of Class 9 Science Chapter 3 गुन्द्रासा आरो गुन्द्रामाफोर Question Answer. Class 9th Science Guide. SEBA Bodo Medium Class 9 Science Notes Chapter 3 covers all the exercise questions in NCERT, SCERT.

Join us Now

Class 9 Science Chapter 3 गुन्द्रासा आरो गुन्द्रामाफोर

Class 9 Science Notes Chapter 3 गुन्द्रासा आरो गुन्द्रामाफो Science Guide for Class 9th Chapter 3. Also Same NCERT Solutions for Class 9 Science इस पोस्ट में हम आपको ये समझा ने कि कोशिश की है की Class 9 Science Solution Chapter 3. अगर आप एक सात्र या शिक्षाक हो बोडो मीडियम की, तो आपके लिए ये Notes for Class 9 Science बोहत लाभदायक हो सकता है। Ncert Science Class 9 Chapter 3 मे आप अपना ध्यान लगाके पढ़ कर इस Question Answer of Class 9 Science Chapter 3 में अछि Mark ला सकते हो अपनी आनेवाली परीक्षा में।

खोन्दो 3 गुन्द्रासा आरो गुन्द्रामाफोर

Chapter 3 Atoms and Molecules

थार फिननायखौ सायख ‘ना लिर

1. 1 गुन्द्रामायारि मोदोमबां सानगुदि, ¹u आ जादों–

(a) ˡH नि मोनसे गुन्द्रामानि मोदोमबां।

(b) ¹²C नि मोनसे गुन्द्रामानि मोदोमबां।

(c) 1/12×C नि मोनसे गुन्द्रामानि मोदोमबां।

(d) 1/16×¹⁶C नि मोनसे गुन्द्रामानि मोदोमबां।

फिन : 1/12×C नि मोनसे गुन्द्रामानि मोदोमबां।

2. सदियामनि गुन्द्रामायारि मोदोमबांआ ²³u 46 ग्राम सदियामाव थानाय बेनि म ‘ल अनजिमाया जादों–

(a) 23

(b) 46 

(c) 1

(d) 2

फिन : (d) 2

3. 0.5 मल’ H₂ खौ 1.5 म ‘ल cl₂ जों जाथाइ जानो हायोब्ला बेसेबां म ‘ल HCl गेस सोमजिगोन?

(a) 0.5 म ‘ल।

(b) 1.5 म ‘ल।

(c) 1.0 म ‘ल।

(d) 2.0 म ‘ल।

फिन : (b) 1.5 म ‘ल।

4. फेरिक अक्साइडनि फरमुलाया जादों–

(a) FeO

(b) FeO₂

(c) Fe₂O₃

(d) Fe₂O₄

फिन : (c) Fe₂O₃

5. एलुमिनियाम अक्साइडाव एलुमिनियामनि अरजाबग्राथिया जादों–

(a) 2

(b) 3

(c) 4

(d) 6

फिन : (b) 3

6. गाहायाव होनायफोरनि माबेनि मोदोमबांआ बयनिख्रुइ बांसिन?

(a) 1 ग्राम गुन्द्रासा ¹²C 

(b) 0.25 म ‘ल CO₂

(c) 3.011 × 10²⁴ गुन्द्रासा H₂

(d) 4°C आव 1 मि.लि. दै।

फिन : (d) 4°C आव 1 मि.लि. दै।

7. मुवाया खायसे उन्दैथार “गुन्द्रामा” जों दाजानाय। सोर भारतआरि सानथौगिरि महारिसिआ बे सानदांथाइखौ गिबिखेबनि थाखाय खालामदोंमोन?

(a) पाकुधा कार्टायाम। 

(b) कानाड। 

(c) चरक

(d) व्यास।

फिन : (b) कनाड।

8. गोदान मुगानि गुन्द्रामायारि सानखांथाइनि बिफाया जादों–

(a) महारिसि कनाड।

(b) डिम ‘क्रिटास।

(c) जनडेल्टन।

(d) जे. थमसन।

फिन : (d) जे. थमसन।

9. निउक्लियास एबा गुन्द्रामा मिरुनि दिहुनगिरिया जादों–

(a) जे. थमसन।

(b) जन डेल्टन।

(c) निलस ब’र।

(d) ए. राडारफर्ड।

फिन : (c) निलस ब’र।

10. गुन्द्रामाखौ मोगथांआरि खालामनो बाहायनाय गोख्रोंसिन माइक्र ‘स्कप दाजेम (जुन्थि) आ जादों–

(a) इलेकट्रन माइक्र ‘स्कप।

(b) STEM

(c) CHANDRA

(d) TEMS

फिन : (b) STEM

11. माबे मोनसेआ मिथिंगायारि बांअरजाबग्राथि नङा?

(a) प्रटिन। 

(b) उल। 

(c) सेलुल ‘ज।

(d) पलिथिन।

फिन : (d) पलिथिन।

12. सरासनस्रा दुंथाइयाव लाव-लाव थाथाइयाव मोननाय धातुनङिआ जादों–

(a) ब्र ‘मिन।

(b) सालफार।

(c) ब ‘र ‘न। 

(d) आय ‘डिन।

फिन : (a) ब्र ‘मिन।

13. CₐCO₃ नि सोमोनदोनां गुन्द्रासायारि मोदोमबांआ जादों–

(a) 100U 

(b) 68U 

(c) 70U

(d) 50U

फिन : (a) 100U

14. 1 म’ल अक्सिजेन गेसनि मोदोमबांआ–

(a) 8 ग्राम।

(b) 16 ग्राम।

(c) 32 ग्राम। 

(d) 1.6 ग्राम।

फिन : (c) 32 ग्राम।

15. इलेकट्रनखौ सोर दिहुनदोंमोन?

(a) जे. जे. थमसन।

(b) राडारफर्ड।

(c) जे.साडउइक।

(d) इ. गल्डष्टेइन।

फिन : (a) जे.जे. थमसन।

16. एभ ‘ग्रेडनि अनजिमाया जादों–

(a) 6.022×10²²

(b) 60.22×10²³

(c) 6.022×10²³

(d) 6.022 × 10²⁴

फिन : (c) 6.022×10²³

17. निउट्रनखौ सोर दिहुनदोंमोन?

(a) निलस ब ‘र।

(b) जे. साडउइक।

(c) थमसन।

(d) राडारफड।

फिन : (b) जे. साडउइक।

18. नियननि अरजाबथिया जादों–

(a) 2

(b) 4

(c) 1

(d) 0

फिन : (d) 0

19. गुन्द्रामानि मिरुआव सार्ज गैयि सेरेपनि मुङा जादों–

(a) प्रटन।

(b) निउट्रन।

 (c) इलेकट्रन।

(d) मोनसेबो नङा।

फिन : (b) निउट्रन।

20. बेरेलियामनि फरमुलाया जादों–

(a) Ba

(b) Be

(c) B

(d) Br

फिन : (b) Be

21. गुन्द्रामानि बायजोथारनि कक्षक्ष लामायाव थानो हानाय इलेकटूननि बांसिन अनजिमाया जादों–

(a) 2

(b) 8

(c) 18

(d) 32

फिन : (b) 8

22. मेगनेसियामनि गुन्द्रामायारि मोदोमबांआ जादों–

(a) 16

(b) 32 

(c) 24

(d) 40

फिन : (c) 24

23. रासायनारि फिनजाथाइ जायोब्ला गाहायनि माबे सोलाइया?

(a) रोजागासै।

(b) मोदोमबां।

(c) महरारि धोरोम।

(d) रासायनारि धोरोम।

फिन : (b) मोदोमबां।

24. दिदोम रुजुथाइनि बिखान्थिखौ सोर होदोंमोन?

(a) लाभष्टार।

(b) ज ‘सेफ प्रष्ट।

(c) जन डेल्टन।

(d) एभ ‘ग्रेड।

फिन : (c) जन डेल्टन।

25. एलुमिनियाम आय ‘ननि थि दिन्थिसिनआ जादों–

(a) Al⁺

(b) Al²⁺ 

(c) Al³⁺

(d) Al⁴⁺

फिन : (c) Al³⁺

26. Al³⁺ आरो So²⁻ आय ‘नजों दाजानाय खौसेनि फरमुलाया–

(a) Al₂ (SO₄)₃

(b) AlSO₄ 

(c) Al₂SO₄ 

(d) Al₂SO₄

फिन : (a) Al₂ (SO₄)₃

जोबोद सुंद’ सोनायनि फिननाय

1. 1amu नि ओंथिया मा?

फिन : 1amu नि ओंथिया जादों– गुन्द्रामानि मोदोमबांआ C-12 नि गुन्द्रामा मोनसेनि मोदोमबांनि 1/12  बाहागोनि बेसेबां फान।

2. मोदोमबांनि सरैखाथि बिखान्थिया मा?

फिन : मोनसे रासायनारि फिनजाथाइयाव बाहागो लानाय गुदि मुवा एबा खौसे मुवाफोरनि मोदोमबांआ अराय दिदोम थायो। एबा सोलायाजासेनो थायो। बेखौनो मोदोमबांनि सरैखाथि बिखान्थि होननानै मिथिनाय जायो।

3. “अक्सिजेननि गुन्द्रामायारि मोदोमबांआ 16u” बुङोब्ला मा बुजियो?

फिन : “अक्सिजेननि गुन्द्रामायारि मोदोमबांआ 16u” बेनि ओंथिया जादों– अक्सिजेननि मोनसे गुन्द्रामानि मोदोमबांआ कार्बन-12 नि गुन्द्रामानि मोदोमबांआ बाहागोनि 16 फान।

4. गुन्द्रासा माखौ बुङो?

फिन : गुदि मुवानि एबा खौसे मुवानि बयनिख्रुइ उन्दैसिन सेरेप, जाय गाव हारसिङै उदाङै थानो हायो आरो बेनि गासै रासायनारि धोरोमफोरा थाजोबनाय, बेखौनो गुन्द्रासा बुङो।

5. एभ ‘ग्रेडआ माबे हादोरनि बिगियानगिरि?

फिन : एभ ‘ग्रेडआ इटालि हादोरनि बिगियानगिरि।

6. ग्राम हिसाबै माबेबा मुवानि मोदोमबां आरो एभ ‘ग्रेडनि अनजिमानि सोमोन्दोआ मा?

फिन : ग्राम हिसाबै माबे मुवानि मोदोमबां आरो एभ ‘ग्रेडनि अनजिमानि सोमोन्दोआ जादों–

1 ग्राम म ‘ल = 6.023 × 10²³ अनजिमायारि गुन्द्रासा।

7. ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबां माखौ बुङो?

फिन : गुन्द्रासायारि मोदोमबांखौ ग्रामआव फोरमायोब्ला, बेखौ गुन्द्रासायारि मोदोमबां बुङो।

8. गेसारि गुन्द्रासानि लोगोआव रोजागासैनि सोमोन्दोआ मा?

फिन : जेसेबांनो गुन्द्रासानि अनजिमाया (n) बांलांगोन, बेसेबांनो गेसनि रोजागासै (v) आ बांगोन थामहिनबा v∝n

9. फोरमानथियारि नारथाइ आरो दुंथाइयाव 6.02 × 10¹² अनजिमायारि H₂ गुन्द्रासानि रोजागासैआ बेसेबां जागोन?

फिन : 2.24 लिटार।

10. थारमान दुंथाइयाव गेसनि रोजागासैनि मानआ बेसेबां?

फिन : लाथिख’।

11. 2.2 ग्राम CO₂ आव थानाय गुन्द्रासानि अनजिमाया बेसेबां?

फिन : 3.011 × 10²³

12. 3 ग्राम कार्बनआव थानाय गासै कार्बन एट ‘मनि अनजिमाया बेसेबां?

फिन : ¼ × 6.02 × 10²³

13. से लिटारआव बेसेबां घन’ से.मि.?

फिन : से लिटारआव 1000 घन’ से.मि.।

14. NaOH नि गुन्द्रासायारि मोदोमबांआ बेसेबां?

फिन : 4Ou

15. Na नि गुन्द्रामायारि मोदोमबांआ 23 गु.मो. सानगुदि। बेनि ओंथिया बेनो दि बे गुन्द्रामा मोनसेनि मोदोमबांआ–

फिन : C¹² नि मोनसे गुन्द्रामानि मोदोमबांआ 22/12 फान।

16. क्ल ‘रिननि गुन्द्रामायारि मोदोमबांआ बेसेबां?

फिन : 35.5u

17. दुंथाइखौ थारमान लाथिख’ दुंथाइनि डिग्री सेलसियासाव मानआ बेसेबां जागोन?

फिन : -273° सेलसियास।

18. फोरमानारि दुंथाइ आरो नारथाइनि मानआ बेसेबां?

फिन : 0° सेलसियास आरो 760 मि.मि. पारानि नारथाइ।

19. “दिदोम दुंथाइ आरो नारथाइयाव माबेबा मोनसे गेसनि रोजागासैआ, बै गेसआव थानाय गुन्द्रासानि अनजिमानि स्रेंरुजुथाइ। “बे बुंफोरथिया सोरनि?

फिन : एभ ‘ग्रेडनि बुंफोरथि।

20. 40 ग्राम NaOH आव थानाय गुन्द्रासानि अनजिमाया बेसेबां?

फिन : 6.02 × 10²⁴

21. गुन्द्रासायारि मोदोम्बां 28u गोनां खौसे मुवाया मा?

फिन : CO (कार्बन-मन’-अक्साइड)।

22. रासायनारि बिगियानगिरिनि सानखान्थियारि सानगुदिया मा?

फिन : गुन्द्रामायारि मोदोमबांनि सानगुदि (amu एबा u)।

23. 6.02 × 10²³ दैनि गुन्द्रासानि मोदोमबांआ बेसेबां?

फिन : 0.018 कि.ग्रा.।

24. डेल्टननि गुन्द्रामायारि बुंफोरथाइनि माबे गनायथिया मोदोमबांनि सोमोन्दोनां बुंफोरथाइनि फिथाइ?

फिन : जेल्टननि गुन्द्रामायारि बुंफोरथाइनि गनायथि जाय मोदोमबांनि सोमोनदोनां दिन्थियो बेयो जाबाय- ” गुन्द्रामाफोरा रानजायि एबा सिफायजायि सेरेप, जायफोरखौ मोनसे रासायनारि फिनजाथाइयाव सोमजिहोनो एबा फोजोबस्रांनो हाया।”

25. डेल्टननि गुन्द्रामायारि बुंफोरथाइ माबे गनायथिया दिदोम रुजुथाइयारि बुंफोरथिखौ बेखेवथि होनो हायो?

फिन : दिदोम रुजुथाइयारि बुंफोरथिखौ बेखेवथि होनो हानाय डेल्टननि गुन्द्रामायारि बुंफोरथाइनि गनायथिया जादों– “थि खौसे मुवा मोनसेयाव गुन्द्रामाफोरनि सोमोनदोनां अनजिमा आरो रोखोमफोरा दिदोम थायो।”

26. उदां मेगनजों गुन्द्रामा मोनसेखौ नुनाय जाथावा मानो?

फिन : गुन्द्रामाफोरा जोबोद उन्दैसिन सेरेप। बेनि सखावआ फ्राय 10⁻¹⁰ मिटार। बेनि अनगायैबो मोनफ्रोमबो गुदि मुवानि सेरेपफोरा उदांयै थाया। बेनिखायनो जोंनि मेगनआ बेखौ मोनदांस’ हाया। ओंखायनो जों गुन्द्रामा मोनसेखौ नुनो मोननाया जाथावना नङा।

सुंद’ सोंनायनि फिननाय

1. फरमुलाखौ लिर।

(i) सडियाम अक्साइड।

(ii) एलुमिनियाम क्ल ‘राइड।

(iii) सडियाम सालफेट।

(iv) मेगनेसियाम हाइड्र ‘क्साइड।

फिन : (i) सडियाम अक्साइड–Na₂O

(ii) एलुमिनियाम क्ल ‘राइड–AlCl₃

(iii) सडियाम सालफाइड–Na₂S

(iv) मेगनेसियाम हाइड्र ‘क्साइड–Mg(OH)₂

2. गाहायनि फरमुलाफोरा फोरमायनाय खौसे मुवाफोरनि मुंखौ लिर।

(i) Al₂(SO₄)₃

(ii) CaCl₂

(iii) K₂SO₄

(iv) KNO₃

(v) CaCO₃

फिन : (i) Al₂ (SO₄)₃ – एलुमिनियाम सालफेट।

(ii) CaCl₂ – केलसियाम क्ल’राइड।

(iii) K₂SO₄ – पटासियाम सालफेट।

(iv) KNO₃ –  पटासियाम नाइट्रेट।

(v) CaCO₃ – केलसियाम कार्बनेट।

3. रासायनारि फरमुलायाव आफाजों मा फोरमायनाय जादों?

फिन : रासायनारि फरमुलायाव आफाया खौसे मुवा मोनसेनि गुन्द्रासा दानायनि मोनसे दिन्थिसारग्रा सिन फोरमायो। खौसे मुवायाव थानाय गुन्द्रोमाफोरखौ दिन्थियो आरो लोगोसे गुन्द्रामाफोरा मा रुजुथाइयाव अरजाबनानै खौसे मुवाखौ दादों बेखौबो दिन्थियो।

4. 2H₂ + O₂ → 2H₂O बे फिनजाथाइया माखौ फोरमायदों?

फिन : 2H₂ + O₂ → 2H₂O फिनजाथाइया मोन 2 हाइड्र ‘जेन गेसनि गुन्द्रासानि लोगोआव मोन 1 अक्सिजेन गुन्द्रासानि फिनजाथाइनि जाउनाव मोन 2 दैनि गुन्द्रासा दादों।

5. (i) H₂S गुन्द्रासा आरो (ii) PO³₄⁻ आयनाव मोन बेसेबांयै गुन्द्रामा दं?

फिन : (i) H₂S गुन्द्रासायाव मोनथाम गुन्द्रामा दं। बेनिनो मोननै हाइड्र ‘जेन आरो मोनसे सालफारनि गुन्द्रामा।

(ii) PO³₄⁻ आयनआव मोनबा गुन्द्रामा दं। बेनिनो मोनसे फसफरास आरो मोनब्रै अक्सिजेननि गुन्द्रामा।

6. H₂, O₂, Cl₂, CO₂, CH₄, C₂H₆, C₂H₄, NH₃ आरो CH₃OH नि गुन्द्रासायारि मोदोमबां सानना लिर।

7. ZnO, Na₂O आरो K₂CO₃ नि फरमुला जाथाइ मोदोमबांखौ साननानै लिर। होखानाय गुन्द्रामायारि मोदोमबांफोरा जाबाय – Zn=65u, Na=23u, K=39u आरो O=16u

फिन : ZnO    नि जाथाइ मोदोमबां = 65+16=81u

         Na₂O   ,,    ,,         ,,      = 23×2+16=46+16=62u

        K₂CO₃ Cl₂   ,,        ,,           ,,       = 39×2+12+16×3=78+12+48=138u

8. 3.0g. कार्बनखौ 8.00g. अक्सिजेनजों सावनायाव 11.00g. कार्बन-डाइ-अक्साइड सोमजिबाय 3.00 g. कार्बनखौ 50.00g. अक्सिजेनआव सावोब्ला, थुबुर जानाय कार्बन-डाइअक्साइडनि मोदोमबांआ बेसेबां जागोन? रासायनारि अरजाबलायनायनि माबे बिखान्थिखौ नोंनि फिननायनि बिथिङाव जाथावना जागोन?

फिन : 3.0 ग्राम कार्बनखौ 8.0 ग्राम अक्सिजेनजों सावोब्ला 11.0 ग्राम कार्बन-डाइ-अक्साइड (CO₂) मोननाय जायो। थामहिनबा CO₂ आव कार्बन आरो अक्सिजेननि रुजुथाइया=3:8 दानिया 3 ग्राम कार्बनखौ 50 ग्राम कार्बन-डाइ-अक्साइडजों सावोब्लाबो 8 ग्राम कार्बन-डाइ-अक्साइड बाहाय जागोन। आद्रा थानाय 50-8=12 ग्राम अक्सिजेनआ आद्रा हिसाबै थालांगोन। बेनिफ्राय बेयो रोखा जाबाय दि खौसे मुवा दानायनि बिथिङाव गुदि मुवाफोरा थि मोदोमबांनि रुजुथाइयावसो अरजाबलायगोन।

9. बां-गुन्द्रामायारि आयनफोरा मा? बिदिन्थि हो।

फिन : जेब्ला मोननै एबा बेनिख्रुइ बांसिन गुन्द्रामाया अरजाबलायनानै मोनसे थि आरो गावनि असे थुबुर दायो आरो बे थुबुरआ जुदि दाजाबथा एबा दानख ‘था सार्ज दैदेनोब्ला बेखौ बां-गुन्द्रामायारि आयन बुङो। बिदिन्थि हिसाबै– OH⁻, SO²⁻₄, NH⁺₄ बायदि बायदि।

10. गाहायाव होनायफोरनि फरमुलाखौ लिर।

(a) मेगनेसियाम क्ल ‘राइड।

(b) केलसियाम अक्साइड।

(c) कपार नाइट्रेट।

(d) एलुमिनियाम क्ल ‘राइड।

(e) केलसियाम कार्बनेट।

फिन : (a) मेगनेसियाम क्ल ‘राइड – Mgcl₂

(b) केलसियाम अक्साइड – CaO

(c) कपार नाइट्रेट – Cu(NO₃)₂

(d) एलुमिनियाम क्ल ‘राइड – Alcl₂

(e) केलसियाम कार्बनेट – CaCO₃

11. हाइड्रजेन सालफाइड आरो केलसियाम अक्साइडनि फरमुलाखौ लिर।

फिन : हाइड्रजेन सालफाइड – H₂S

केलसियाम अक्साइड – CaO

12. गाहायाव होनाय खौसे मुवाफोराव थानाय गुदि मुवाफोरनि मुंखौ लिर।

(a) सुनै गुन्दै ( केलसियाम अक्साइड)।

(b) हाइड्रजेन ब्र ‘माइड।

(c) बेकिं गुन्दै।

(d) पटासियाम सालफेट।

फिन : (a) सुनै गुन्दै – केलसियाम आरो अक्सिजेन।

(b) हाइड्रजेन ब्र’माइड – हाइड्रजेन आरो ब्र ‘मिन।

(c) बेकिं गुन्दै – सडियाम कार्बन, अक्सिजेन, हाइड्रजेन।

(d) पटासियाम सालफेट – पटासियाम, सालफार, अक्सिजेन।

13. म ‘लनि मोदोमबां माखौ बुङो? 3.011×10²³ नाइटूजेन गुन्द्रामानि मोदोमबांखौ सानना लिर।

फिन : म ‘लनि मोदोमबां : जायखिजाया मुवानि 1 म ‘ल मुवानि मोदोमबांखौनो बेनि म ‘लनि मोदोमबां बुंनाय जायो।

म ‘लनि मोदोमबांनि थाखाय गुन्द्रासायाव थानाय गुन्द्रामाफोरनि गासै मोदोमबांखौ साननो नांगौ।

3.011×10²³N गुन्द्रामानि मोदोमबां 14 ग्राम।

14. गाहायाव होनाय मुवाफोरनि म ‘लनि मोदोमबांखौ सानना लिर।

(a) इथाइन C₂H₂

(b) सालफार गुन्द्रासा S₈

(c) फसफरास गुन्द्रासा P₄ (फसफरासनि गुन्द्रामायारि मोदोमबां =31)

(d) हाइड्रक्ल ‘रिक HCl

(e) नाइट्रिक एसिड HNO₃

फिन : (a) इथाइन C₂H₆ = 12×2+1×6 = 24+6 = 30 ग्राः

(b) सालफार गुन्द्रासा S₈ = 8×32 = 256 ग्रा:

(c) फसफरास गुन्द्रासा P₄ = 4×31 = 124 ग्राः

(d) हाइड्रक्ल ‘रिक एसिड HCl = 1×1+1×35.5=1+35.5=36.5 ग्राः

(e) नाइट्रिक एसिड HNO₃ = 1×1+1×14+3×16 = 1+14+48 = 63 ग्राः

15. मोदोमबांआ बेसेबां जागोन–

(a) 1 म’ल नाइट्रजेन गुन्द्रामानि?

(b) 4 म ‘ल एलुमिनियाम गुन्द्रामानि (एलुमिनियामनि गुन्द्रामायारि मोदोमबां 27)?

(c) 10 म ‘ल सडियाम सालफाइटनि?

फिन : (a) 1 म’ल नाइट्रजेन N गुन्द्रामानि मोदोमबां = 14u एबा 14 ग्राः

(b) 4 म ‘ल एलुमिनियाम Al₄ गुन्द्रामानि मोदोमबां = 4×27 = 108u

(c) 10 म ‘ल सडियाम सालफेट (Na₂SO₃) नि गुन्द्रामायारि मोदोमबां

= 10 (2×23+1×32+3×16)u

= 10 (46+32+48)u

= 10x126u

= 1260u

16. HNO₃ नि गुन्द्रासायारि मोदोमबांआ बेसेबां?

फिन : HNO₃ नि गुन्द्रासायारि मोदोमबां = 1×1+1×14+3×16

= 1+14+48

= 63u

17. म ‘लसिम सोलाय–

(a) 12g अक्सिजेन गेस।

(b) 20g दै।

(c) 22g कार्बन-डाइ-अक्साइड।

फिन : (a) 12g अक्सिजेन गेस

18. गुन्द्रासायारि मोदोमबां आरो ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबांआ मा? अक्सिजेननि ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबांआ बेसेबां?

फिन : गुन्द्रासायारि मोदोमबां: माबेबा गुदि मुवा एबा खौसे मुवा गुन्द्रासा मोनसेया 12c गुन्द्रासानि मोदोमबांआ जेसेबां फान बैखौनो गुदि मुवा एबा खौसे मुवानि गुन्द्रासायारि मोदोमबां बुङो। एबा, मोनसे गुन्द्रासायाव थानाय गुन्द्रामाफोरनि मोदोमबांनि दाजाबगासैखौनो गुन्द्रासानि गुन्द्रासायारि मोदोमबांखौ बुङो।

ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबां: गुन्द्रासायारि मोदोमबांखौ ग्रामआव फोरमायोब्ला, बैखौ ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबां बुंनाय जायो।

अक्सिजेननि ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबांआ जादों– 32 ग्राम।

19. गाहायाव होनायफोरखौ ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबांआव लिर।

H₂O, CO₂, NaCl₂ आरो H₂SO₄

फिन : 

H₂O     नि ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबां = 1×2+16=18 ग्राम।

CO₂     नि    ”        ”         ”  = 12+2×16=44 ग्राम।

NaCl    नि  ”        ”          ”  = 23+35=58 ग्राम।

H₂SO₄ नि  ”        ”         ”  = 1×2+32+16×4 = 2+32+64=98 ग्राम।

20. गुन्द्रामायारि मोदोमबांजों गुन्द्रासायारि मोदोमबांनि सोमोन्दोआ मा? मोनसे बिदिन्थिजों लिर। 

फिन : माबेबा गुदि मुवा एबा खौसे मुवानि गुन्द्रासायारि मोदोमबांआ जादों- गुदि मुवा एबा खौसे मुवानि मोनसे गुन्द्रासायाव थानाय गुन्द्रामाफोरनि गुन्द्रामायारि मोदोमबांनि दाजाबगासै। बिदिन्थि हिसाबै- H₂O (दै) नि गुन्द्रासायारि मोदोमबांआ जादों- दैआव थानाय मोननै हाइड्रजेन आरो मोनसे अक्सिजेन गुन्द्रामानि गासै गुन्द्रामायारि मोदोमबां। थामहिनबा,

H₂O = 2×H+O=2×1+16=18u

21. मोनफ्रोम म ‘ल दै, कार्बन-डाइ-अक्साइड आरो सरासनम्रा संख्रिनि गुन्द्रासायारि मोदोमबांखौ लिर।

फिन : मोनफ्रोम म ‘ल दै (H₂O) = 1×2+16=18 ग्राम।

मोनफ्रोम म ‘ल कार्बन-डाइ-अक्साइड (CO₂) = 12+2×16 = 44 ग्राम। मोनफ्रोम म ‘ल सरासनस्रा संख्रि (Nacl) = 23+35.5 = 58.5 ग्राम।

22. मा रादाइयाव एभ ‘ग्रेडनि फरमुलाया थि खालामजायो?

फिन : एभ ‘ग्रेडनि फरमुलाया जादों– फोरमानारि नारथाइ आरो दुंथाइयाव गासैबो गेसआरि मुवानि समान रोजागासैयाव समान अनजिमानि सेरेप (गुन्द्रासा, गुन्द्रामा, आयन) थायो। बेनिखायनो बे फरमुलायाव सरजाबफाना थानाय रादायफोरा जाबाय–

(क) मुवाया गेसआरि जानोनांगोन।

(ख) मुवाफोरा फोरमानारि नारथाइ आरो दुंथाइयाव थानो नांगोन।

(ग) मोनफ्रोमबो मुवानि रोजागासैआ समान जानांगोन।

23. एभ ‘ग्रेडनि बिखान्थिखौ लिर। एभ ‘ग्रेडनि अनजिमाया मा? बेनि आजावथावना मान (बिबां) आ बेसेबां?

फिन : एभ ‘ग्रडनि बिखान्थि : गेसआरि मुवानि रोजागासै आरो गुन्द्रासानि अनजिमानि गेजेराव सोमोन्दो थाज्लायनायखौनो एभ ‘ग्रेडनि बिखान्थि बुङो। बे मावखान्थि (बिखान्थि) बादियै रोखोमसे नारथाइ आरो दुंथाइयाव गासैबो (मोनफ्रोमबो) गेसआरि मुवानि समान रोजागासैआव समान अनजिमानि गुन्द्रासा थायो।

एभ ‘ग्रेडनि अनजिमा (No) – गासै (मोनफ्रोम) मुवानिनो से ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबांआव थानाय गुन्द्रानि अनजिमाया अराय समान। थामहिनबा से ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबांआव थानाय गुन्द्रासानि अनजिमाखौनो एभ ‘ग्रेडनि अनजिमा बुङो।

एभ ‘ग्रेडनि अनजिमानि आजावथावना (गनायजाथाव) मानआ जादों– No = 6.02×10²³

24. एभ ‘ग्रेडनि फरमुलाखौ लिर। बेनि सानखान्थियारिखौ फोरमाय।

फिन : एभ ‘ग्रेडनि फरमुला: थाथिम (दिदोम) दुंथाइ आरो नारथाइयाव माबेबा गेसनि रोजागासैआव बै गेसआव थानाय गुन्द्रासानि अनजिमानि स्रेंरुजुथाइयारि। थामहिनबा नारथाइ (P) आरो दुंथाइ (T) दिदोम। थायोब्ला,

v α n (P) आरो T दिदोम), जेराव v = गेसनि रोजागासै आरो n = बै रोजागासैआव थानाय गुन्द्रासानि अनजिमा। गुबुन मोनसे गेसनि रोजागासै (एखे T आरो P आव) vˡ आव गुन्द्रासानि अनजिमा n जायोब्ला– 

vˡ a nˡ (P आरो T दिदोम)

नाथाइ बे बिखान्थि बादियै v = vˡ

                                 ∴ n = nˡ जागोन।

24. (i) दुंथाइनि थारमान स्केल आरो सेलसियास स्केलनि सोमोन्दोखौ लिर। (ii) से एट ‘म ‘स्फेरिक नारथाइ माने मा?

फिन : (i) दुंथाइनि थारमान स्केल आरो सेलसियास स्केलनि सोमोन्दोआ जादों–

t° से = (t + 273) केलभिन।

   जेरै – 30°C = (30+273)° K = 303° K

(ii) लौमा बिखुंआव 76 से.मि. पारा लावथि मोनसेआ हमना लाखिनो हानाय नारथाइखौनो से बारमण्डलारि नारथाइ बुङ़। 1 बारमण्डलारि नारथाइ = 76×13.6×980 डाइन से.मि.।

25. मोदोमबां आरो रोजागासै हिसाबै म ‘लनि बुंफोरथिखौ लिर।

फिन : मोदोमबां हिसाबै म ‘लनि बुंफोरथि: जायखिजाया मुवानि से ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबांखौनो से म’ल बुंनाय जायो।

थामहिनबा 1 म’ल दै = H₂O नि ग्राम गुन्द्रासायारि मोदोमबां = 18 ग्राम। 

रोजागासै हिसाबै म ‘लनि बुंफोरथि: फोरमानथाइयारि नारथाइ आरो दुंथाइयाव जायखिजाया गेसनि 22.4 लिटार रोजागासैखौनो से म ‘ल बुंनाय जायो।

थामहिनबा, फोरमानथाइयारि दुंथाइ आरो नारथाइयाव 1 म ‘ल गेस = 22.4 लिटार।

26. जायखिजाया मोनसे गेसनि फोरमानथाइयारि दुंथाइ आरो नारथाइयाव रोजागासै, ग्राम, गुन्द्रासायारि मोदोमबां आरो एभ ‘ग्रेडनि अनजिमा (Nₐ) नि गेजेराव थानाय सोमोन्दोखौ लिर।

फिन : माबेबा मोनसे गेसनि फोरमानथाइयारि दुंथाइ आरो नारथाइयाव रोजागासै, म ‘ल, ग्राम, गुन्द्रासायारि मोदोमबां आरो एभ ‘ग्रेडनि अनजिमानि गेजेराव थानाय सोमोन्दोखौ गाहायाव होनाय बादियै मख ‘नो हायो।

27. अरजाबग्राथि बुङोब्ला मा बुजियो? गुदि मुवानि अरजाबग्राथिया मा मा रोखोमनि जानो हागौ। बिदिन्थि हो।

फिन : अरजाबग्राथि (Valency) : गुदि मुवाफोरा गुबुन गुदि मुवानि लोगोआव लोगोनांना एबा अरजाबनानै खौसे मुवा दायो। गासैबो (मोनफ्रोमबो) गुदि मुवायानो गुबुन गुदि मुवानि लोगोआव एखे रोखोमै अरजाबलाया। गुदि मुवाया अरजाबलायनो हानाय गोहोखौनो अरजाबनाय गोहो बुङो। मोनसे गुदि मुवाया गुबुन मोनसे गुदि मुवानि लोगोआव अरजाबनो हानाय गोहोखौनो गुदि मुवानि अरजाबग्राथि होनना बुंनाय जायो। अरजाबग्राथिया गुदि मुवानि गुन्द्रामाफोरनि अनजिमाजों साननाय जायो।

सरासनस्रायै मोनसे गुदि मुवाया हाइड्र’जेन एबा क्ल ‘रिननि जेसेबां गुन्द्रामा हमथाना लाखिनो हायो, बेखौ बै गुदिमुवानि अरजाबग्राथि होनना बुजिनाय जायो।

गुदि मुवानि अरजाबग्राथिया मोननै रोखोमनि। दिदोम अरजाबग्राथि आरो सोलायस्लु अरजाबग्राथि। खायसे गुदि मुवानि अरजाबग्राथिया दिदोम आरो खायसे गुदि मुवानि अरजाबग्राथिनि सोलाय-सोल’ जायो। थामहिनबा माब्लाबा से, माब्लाबा नै एबा थाम बायदि बायदि अरजाबग्राथि दिन्थियो। बेबादि सोलायस्लुखौ अरजाबग्राथि बुङो। गुबुन बिदिन्थिबादियै-हाइड्र ‘जेन, अक्सिजेन, क्ल ‘रिन, फ्ल’रिन, लिथियाम, सडियाम, मेगनेसियाम, एलुमिनियाम, कार्बनआरिनि अरजाबग्राथिया अराय दिदोम थाथाइ। बेफोरनि अरजाबग्राथिखौ दिदोम अरजाबग्राथि बुङो। गुबुनफारसेथिं सालफार, नाइट्र’जेन, आइरन, कपार, मार्कारि आरि गुदि मुवाफोरनि अरजाबग्राथिया मोनसेनिख्रुइ बांसिनखायनो बेसोरनि अरजाबग्राथिखौ सोलायस्लु अरजाबग्राथि बुङो।

28. से-गुन्द्रासायारि, नै-गुन्द्रासायारि, थाम-गुन्द्रासायारि, ब्रै-गुन्द्रासायारि, बा-गुन्द्रासायारि आरो द’-गुन्द्रासायारि गुदि मुवानि मोनफ्रोमनिबो मोनसेयै बिदिन्थि हो।

फिन : 

से-गुन्द्रासायारि गुदि मुवा – हाइड्र’जेन (H) 

नै-गुन्द्रासायारि गुदि मुवा – अक्सिजेन (O)

थाम-गुन्द्रासायारि गुदि मुवा – नाइट्र’जेन (N)

ब्रै-गुन्द्रासायारि गुदि मुबा – कार्बन (C)

बा-गुन्द्रासायारि गुदि मुवा – फसफरास (P)

द’-गुन्द्रासायारि गुदि मुवा – सालफार (S)

29. आयनआ मा? मेगनेसियामनि आय ‘नारि दिन्थिसिनखौ लिर।

फिन : आयन (Ion) : माबेबा गुदि मुवा एबा खौसे मुवा हानजायाव इलेकट्र’ ननि बांनाय एबा खमायनायखौ आयन बुङो।

मेगनेसियामनि आयनारि दिन्थिसिनआ जादों- Mg⁺⁺

30. खौसे मुवा हानजा माखौ बुङो? सरासनस्रा खौसे मुवा हानजाफोरनि मुं आरो बिसोरनि अरजाबग्राथिखौ लिर।

फिन : खौसे मुवा हानजा: दाजाबथाइ एबा दानख ‘थाइ सार्ज गोनां मोनसे एबा बेनिख्रुइ बांसिन गुन्द्रामानि जथाइखौ हानजा बुङो। माखासे गुन्द्रामानि हानजाखौ खौसे मुवा हानजा बुङो। खौसे मुवा हानजा मोनसेया रासायनारि फिनजाथाइयाव मोनसे गुन्द्रामा बादि बाहागो लायो श। दाजाबथाइ सार्ज गोनां हानजाखौ खारदैआरि हानजा आरो दानख ‘थाइ सार्ज गोनां हानजाखौ एसिडआरि हानजा बुङो। खौसे मुवा हानजा मोनसेनि दाजाबथाइ आरो दानख ‘थाइ सार्जनि अनजिमाखौ हानजानि अरजाबग्राथि बुङो। गाहायाव खौसे मुवा हान्जाफोरनि मोननैसोनि मुं आरो बेनि अरजाबग्राथिखौ होनाय जाबाय–

खौसे मुवा हानजा            अरजाबग्राथि

NH₄⁺ …………………….    +1

OH⁻  ………………………   -1

HCO₃ ……………………..   -1

HSO₃ ……………………..   -1

NO₃ ……………………….   -1

CO₂² ……………………….  -2

SO₄²⁻ ………………………. +2

SO₃²⁻  ………………………  -2

ZnO₂²⁻ ……………………..   -2

PO₄³⁻ ……………………….  -3

AsO₄³⁻ ……………………… -3

BO₃³⁻ ……………………….  -2

31. रासायनारि समानथाइ बुङोब्ला मा बुजियो? मोनसे बिदिन्थिजों फोरमायना लिर।

फिन : रासायनारि समानथाइया जादों- रासायनारि फिनजाथाइनि मोनसे सुंथाब महर। बे फिनजाथाइयाव थानाय फिनजाग्रा आरो फिनजा मुवाफोरखौ गिबियावनो रासायनारि फरमुलाजों लिरना लाग्रोनांगौ। बेनि उनाव फिनजाग्राफोरखौ “=” सिननि आगसि फारसे आरो फिनजा मुवाफोरखौ आगदाफारसे लिरनानै जोबनायाव गासै समानथाइखौ समानसु खालामनाय जायो। बिदिन्थि हिसाबै, साबजाथाव थासारियाव हाइड्रजेनआ (H₂) अक्सिजेन (O₂) जों लोगोसे लोगो नांनानै दै (H₂O) सोमजि होयो। बे फिनजाथाइखौ गाहायाव होनाय बादियै रासायनारि समानथाइजों फोरमायनो हायो।

H₂+O₂ = H₂O

समानसु समानथाइ–

2H₂+O₂ = 2H₂O

Leave a Reply

error: Content is protected !!
Scroll to Top